Heel Holland.

Ja; bakt. Het tv-programma “Heel Holland bakt” is populair. Een erg krachtige titel. Men heeft zelfs André van Duin van stal gehaald, er zijn toch bakkers en andere smullers genoeg die dat kunnen presenteren? Maar goed er is in dit kookprogramma aandacht voor bakken. Niet voor roerbakken maar voor taarten bakken. Ik weet niet of “heel Holland kijkt” naar “heel Holland bakt”, maar de taarten krijgen de volle aandacht.

Ik begrijp eigenlijk niet dat er nog geen varianten zijn. Ik zat te denken aan; “Heel Holland kookt vegan” of “Heel Holland kookt flex”. Hoe het ook al weer zit? Vegetariërs eten geen vlees, veganisten eten helemaal geen dierlijke producten, ook geen eieren, melk en honing. Flextariërs eten flexibel, één of meer dagen geen vlees. En altijd weer denk ik oh jah, maar wat dan? Het woord “vleesvervanger” had nooit uitgevonden mogen worden, want dan denken we dat we vlees moeten vervangen. Als je flex eet, oftewel afwisselend, dan krijg je alles wel zo’n beetje binnen. Je kunt er veel over lezen, er zijn bloggers genoeg, kookboeken en koopprogramma’s bij de vleet. Maar een heel Holland dat flex kookt, ja dat lijkt mij nou super. Koken doe je vooral alleen, als je dan weet dat “heel Holland” elke week een dag vegetarisch of flex gaat, ja dan wil je mee doen.

Dat het goed is voor jezelf is mooi mee genomen, dat het goed is voor het milieu is helemaal super. Als we allemaal één dag geen vlees eten is dat net zo’n groot voordeel dan een miljoen auto’s minder op de weg! Marianne Thieme riep dat afgelopen week, ik kon het bijna niet geloven. Maar wij gaan dus weer aan de linzen, de bonen, de noten, de eieren en de kaas-macaronischotel. In ieder geval één dag!

Over pannenkoeken.

Twee vrouwen, vier meisjes. Het is herfstvakantie, ik denk dat ze een dagje weg zijn. Het vrouwelijke gehalte is erg hoog, veel roze, veel staartjes en jurkjes. Maillots in de laarzen, want dat moet anders kun je niet naar het strand. Ik keek naar de haren die door de moeders gekamd waren en de kleurige meisjeskleren die door de moeders waren uitgezocht.

Er moest natuurlijk ook gegeten en gedronken worden, veel fristi werd er besteld. Zou de fabrikant dat drinken met opzet roze hebben gemaakt, zodat meisjes van alle leeftijden altijd zin in fristi hebben?  Na lang dubben werden er ook pannenkoeken besteld. De grietjes waren te jong om zelf hun pannenkoek te snijden, dus gingen de moeders weer aan de slag. Ze rolden de pannenkoeken op met hun handen, moeders weten instinctief hoeveel bacteriën hun kinderen aan kunnen, denk ik. Er werden hapklare stukje gesneden en eindelijk konden de stukken pannenkoek in de hongerige mondjes. Je kunt ze ook poffertjes geven, maar als kinderen pannenkoeken willen, dan krijgen ze pannenkoeken. Dat is gewoon zo. Wie kan er een kind een pannenkoek weigeren?

Toen er eindelijk vier meisjes zaten te smullen, begonnen de moeders aan hun eigen lauwe pannenkoek. Moeders denken hier niet over na, ze zorgen simpelweg. Eerst de kinderen, eerst alles wat de kinderen aangaat en dan als de kinderen alles hebben, pas dan de eigen pannenkoek.

Voltooid leven.

Hoppa, ineens is daar de term weer; voltooid leven. Het lijkt er op dat mevrouw Schippers nog wil scoren en bang is dat zij na de Tweede Kamerverkiezingen geen kans meer heeft. Ineens is daar het voorstel, het gaat om; een vrijwillig, weloverwogen en duurzaam verzoek tot levensbeëindiging. Dat duurzame ben ik dan even kwijt, maar het gaat dus om een bewuste keuze het leven te beëindigen als het voltooid is.

Maar wanneer is je leven voltooid? Heb je je nog verwonderd over de volle maan? Ben je blij als de grote oranje zon ’s morgen opkomt? Ervaar je de donder en de bliksem nog als prachtige natuurverschijnselen? Kun je leven met de seizoenen, ook al zit je zelf in de herfst van je leven?

Heb je verdriet gekend, voor mijn part liefdesverdriet, zo erg dat je hart letterlijk pijn deed? Ben je blij, gelukkig geweest, zo blij dat je lichtvoetig door het leven wandelde en dacht dat je bijna zweefde, in ieder geval de wereld voor de volle honderd procent aan kon?

Herinner je de geur van custardpudding en moest je het vel opeten? Weet je nog hoe anijsmelk smaakte als je een middag midden in de winter had geschaatst? Kun je invoelen hoe een schilder zijn uiterste best doet om de lichtinval in zijn grootste schilderij perfect op het doek te krijgen? Ben je ontroerd door prachtige woorden die boeken vullen of van gedichten poëzie maken? Kun je nog genieten van de klanken van je lievelingsmuziek?

Ken je jezelf? Heb je je karakter eigen gemaakt? Ben je milder geworden of ietsje verhard? Heb je alles uit het leven gehaald, wat je dacht dat er uit te halen was? Heb je gelezen? Heb je geleerd? Heb je gevoeld? Kun je blij worden van een glimlach? Weet je al, dat niets voor niets is?

Maar waar bemoei ik me mee, het is ten slotte jouw leven en jouw keuze. Een erg moeilijke keuze.

Over oren en hart.

Natuurlijk luisterde ik wel naar wat de dominee zei, toen ik als klein meisje in de kerkbank zat, al begreep ik het niet altijd. Als de beste man voorlas uit De Schrift, dan dacht ik aan mijn eigen schriftje, waarin ik de eerste woordjes probeerde te schrijven. Ik dacht dat de Bijbel dan het schrift van God was. Ik wachtte altijd op de laatste woorden, ik wachtte tot de dominee het weer zou zeggen; ‘wie oren heeft, die hore’.

Ik snapte het niet, de dominee stond op de preekstoel hij kon zien dat iedereen oren had. Ik had nog nooit iemand zonder oren gezien. Dat sommige oren het niet goed deden dat wist ik wel. In ons dorp woonde een erg oude man, hij woonde in het kleinste huisje. Ik wist dat die man niet kon horen en dat klopte ook wel, ik had hem nog nooit in de kerk gezien. Maar ik had oren en die konden horen.

Later dacht ik dat het wel ongeveer zo zou zijn als bij Maria, die al de woorden in haar hart bewaarde, hoe zij die daar dan kreeg dat wist ik niet precies. Als laatste werd er altijd een gezang gezongen en dat vond ik mooi, vooral als al die grote mensen uit volle borst mee zongen. Dan zag je allemaal blije gezichten en juist dan komen de woorden dus in het hart. Je kunt ze er ook in leggen zoals Maria dat deed, maar via psalmen of mantra’s zingen kom je sneller bij het hart. Dan hoeft de linker hersenhelft niet na te denken, de rationele linker hersenhelft kan dan wegdoezelen bij het ritme van het zingen en dan maken we de rechterhelft ontvankelijk, zoals dat zo mooi heet.

En dan is het een snel weggetje naar het hart.

Tijd staat stil.

De pendule moet opgewonden worden en ook de grote wandklok aan de muur loopt niet uit zichzelf. En nu zijn ze allebei stil. De tijd staat letterlijk stil. Ik weet niet precies hoe lang ze normaal gesproken lopen, maar op dit moment is het stil. Er tikt niks en er slaat geen uur. Alleen het klokje op de magnetron laat me zien hoe laat het is, maar daar kijk ik niet naar.

De stille middag past exact in deze tijd. Na het eten spoel ik de borden af en zet eten in de koelkast. Het tafellaken klop ik buiten uit. Op het moment dat ik de deur weer dicht doe, ben ik weer in de stille kamer. Het is een beetje onwerkelijk, de tijd loopt niet. Het lijkt zondag toch is het nog maar zaterdag. De lange zomer zorgt voor iets van traagheid. Ik mis je nu al, heerlijke mooie septembermaand. Je gaf me een zorgeloos bestaan, blijf nog even. Je maakt de grens tussen binnen en buiten klein. De late middagzon is nog zo welkom, de dagen lijken zonniger en lichtvoetiger dan in een herfst. De winterjas is nog ver weg. 

De omslag naar actie of naar werken of naar opruimen of naar wat dan ook, die omslag stel ik nog even uit. Agenda’s vullen zich alweer, werk, school alles is weer in een ritme gevangen. Op deze middag tikken de minuten niet weg zoals op alle andere dagen. Ik blijf nog even hangen in september, mijn tijd staat even stil.