Ethiek in de begroting.

Ergens moeten we een goede balans vinden in betutteling en vrije keuze. We willen niet dat de overheid alles voor ons beslist, maar om over alles zelf te beslissen dat lukt ook niet. Betutteling vind ik naar klinken, maar om over alles zelf goed na te denken en een juiste keuze te maken dat valt niet mee. Vooral omdat we vaak niet alles weten. Mevrouw Schippers heeft 26 miljoen in de begroting zitten, daarmee kunnen alle jonge moeders de Nipt-test laten uitvoeren. De niet invasieve prenatale test, de test waarin kan worden vast gesteld of het ongeboren kind het syndroom van Down heeft. Aan de hand van bloed van de moeder kan de test gedaan worden. Gelukkig hoeft er niet in de foetus geprikt te worden.

De voortgang in de medische wereld is mooi, maar legt ook druk op de keuzes van jonge ouders. Want stel dat je een kind krijgt met het downsyndroom. Negatief kan dat dan worden uitgelegd, als dat het kind de samenleving geld gaat kosten. Alleen die uitdrukking al, dat een leven, een jong leven “de maatschappij” geld gaat kosten. Wat een moeilijke keuze als de test uitwijst dat je ongeboren kind down heeft. Ik kan me zo maar voorstellen dat je dan denkt; had ik het maar niet geweten. Er moet voor iedereen plaats zijn op onze wereld, maar er is de mogelijkheid om kinderen met down niet geboren te laten worden. Het lijkt er dan op dat we een superieur mensenras aan het maken zijn. Maar wat is goed? Waarom zouden mensen met een downsyndroom niet passen in onze samenleving? Waarschijnlijk passen ze er juist heel goed in.

Eén zo’n regeltje in de begroting over een ethische kwestie, we zijn wel erg ver afgedwaald van de eerbied voor het leven. De keuze is voor de ouders. Misschien moeten we als samenleving juist meer om deze jonge ouders heen gaan staan. Waarschijnlijk is familie daar voor bedoeld.

Over de papa.

Leuke vrouw met dito man. Kind ook leuk. Ze wilden nog een nachtje kamperen in deze mooie nazomer. Tent mee, bootje mee en op naar de camping. Het meisje stond geduldig te wachten terwijl ik vertelde waar de tent kon staan en waar het bootje kon liggen. Ze wilde elke keer wat vragen, maar de moeder hield haar kort. Niet op een vervelende manier, maar het grietje kwam even niet aan bod.

Even daarna vroeg ze; gaan we dan nu naar de camping? Ze wilde natuurlijk spelen en schommelen en buiten zijn. Ik besloot haar wat aandacht te geven en bekeek met haar de plattegrond. Ze moest op haar teentjes staan om te kunnen zien wat ik aanwees. Ik zei; ‘kijk, daar is de camping, daar komt de tent te staan en daar is het speeltuintje’. ‘En hier is een plekje voor de boot, daar legt jouw papa de boot straks neer’. Ze keek me een beetje wazig aan, ze begreep wel wat ik zei, dacht ik.

Toen ze het kantoor uit liepen zei het meisje; ‘maar jij bent mijn papa niet’. Tsja, dat was een misrekening van mijn kant. Ik hoorde flarden van zinnen, ze waren buiten mijn gehoorafstand. ‘Volgend weekend’, ‘papa’, en ‘die mevrouw weet dat niet’. Het meisje was met haar moeder en nieuwe vriend. Er zijn tegenwoordig veel samengestelde gezinnen en soms loopt dat zo. Dit kind heeft in ieder geval wel een veilige leefomgeving en dat is het beste wat een kind kan hebben. Misschien heeft ze er wel twee, ook nog één bij haar papa.

Andere taal, zelfde strekking.

Mijn schoolduits is behoorlijk bijgespijkerd. Duitse watersporters en camperaars spreken de taal die dagelijks aan onze balie te horen is. Soms zijn woorden lastig te vinden, ik kwam er achter dat “Krebs” kanker is. De daarbij behorende emoties zijn in alle talen hetzelfde. Beërdigung hoort ook bij het leven net als Gebürtstag en Heiraten. Dat laatste is trouwen, Gebürtstag is verjaardag. Woorden over het weer en of het schön segelwetter is, daar kom je wel uit. Maar over lastige dingen, die over het leven gaan, dan moet je zoeken.

Gisteren was er een man die het woord entschleunigen gebruikte en dat was nieuw, het betekent letterlijk vertragen. De strekking lijkt op onthaasten en ont-moeten. De aardigheid aan deze Duitsers was ook, dat ze echt niks moesten. De reis was gepland. Drie dagen Balk, een dag Den Oever bij de afsluitdijk en dan door naar Texel. Oh leuk, had ik nog gezegd, wat leuk betekende moest ik dan weer uitleggen.

Maar het plan veranderde, ze gingen naar Renesse. De drie dagen Balk werden een week en gisteren vertrokken zij dus naar Zeeland. Niet dat het groot wereldnieuws is, maar ze namen de dagen zoals ze kwamen. Ze leerden ons het woord entschleunigen. Het woord kenden we niet, de strekking wel. Blijft leuk, als woorden invullen wat je eigenlijk al weet. Het zou zo maar kunnen dat we ons hele leven al kennen en we er alleen de woorden voor moeten vinden.

Het leven ontvouwt zich, jij mag het benoemen. 

De tegenwoordige tijd.

Ik merkte wel dat hij nog iets wilde vertellen. Al jaren komen hij en zijn vrouw een paar dagen met de caravan, ze bezoeken dan oud-collega’s. Vier mannen die tijdens het werk vrienden zijn geworden. Een paar jaar geleden stierf de eerste, ze gingen nog wel op visite naar zijn vrouw. Zo ging het ook bij de tweede en afgelopen maand was de derde vriend overleden. Dat was eigenlijk zijn beste kameraad.

Hij vertelde over de man, hoe veel plezier ze hadden gehad en dat het werken altijd goed was geweest. Hij ging verder; hij was erg secuur, maar plezierig in de omgang. Hij was altijd vriendelijk, hij was echt een fijne vent.

Nog geen vier weken was de vriend dood en alles ging in de verleden tijd. Hij is niet de enige, wij spreken allemaal in de verleden tijd als er iemand dood is. Onze taal voorziet keurig in de tegenwoordige en de verleden tijd. Lees de rouwadvertenties maar, hij was dit of dat. Het is allemaal verleden tijd. Terwijl de meesten van ons geloven of in ieder geval denken of hopen dat het leven doorgaat, als het hier op aarde stopt. Als je daar van uit gaat dan zouden we nog in de tegenwoordige tijd kunnen praten, ook al is de persoon niet meer op aarde. De tegenwoordige en verleden tijd van onze taal, maakt wel heel nadrukkelijk de scheiding op de grens van de dood.

Maar wij maken de taal, wij gebruiken de taal. We kunnen ook afspreken om in ieder geval nog een jaar de tegenwoordige tijd te gebruiken. Dat is voor degene die is overleden ook wat aangenamer. Stel je eens voor dat je van de ene op de andere minuut in de verleden tijd bent.

Bedenk maar wat je er van vindt.