De Twaalfde stad.

Toeristen heb je in soorten en maten, en de vakantiegangers van dienst zijn is een boeiende baan. Afgelopen week kwam er zomaar weer een “onderwerp” het kantoor binnen wandelen. Niet zo zeer de man als wel zijn gesprekje, was bijzonder. Hij reed met zijn camper langs de Twaalf-steden. Hij was erg enthousiast over de plaatsen en over het prachtige Friese land. Hij genoot met zijn vrouw van het herfstweer. Dat betekende dat de wind hard aan hun camper trok en dat de regen het niet gezellig maakte om toch de wandeling naar Balk te maken.

Ik wilde zijn enthousiasme niet temperen. Trots ben ik op us Fryslân en erg blij dat toeristen dat ook zien en ervaren. En dat ze er ook nog oog voor hebben. Maar ik moest de man verbeteren en vertellen dat er maar elf steden zijn, in plaats van twaalf. Ik bedacht al een hele uitleg over stadsrechten van steden en dat kleine pittoreske stadjes klein zijn en er dorpen in onze provincie veel groter zijn qua inwonertal en grootte, maar nog altijd een dorp zijn.

Hij was me voor, hij zei; Balk is de twaalfde stad. Kijk dat is nog eens een promotiestunt. Ik wenste hem een fijne dag. En als ze dan weer thuis zijn, hun huis op wielen hebben verruild voor een vast huis, zouden ze dan nog denken aan de twaalfde stad? Ze willen in de zomer terug komen, om te kijken hoe het is als de zon schijnt in de twaalfde stad. Klinkt betoverend, bijna idyllisch, en dat is het ook.

Hotske Batteram.

Wie ben ik.

Ik kwam in zo’n voorstelrondje terecht. Met een aantal mensen zaten we aan tafel, we kenden elkaar niet, dus volgt er dan een rondje waarbij iedereen vertelt wie hij is. Het ging in het overleg vooral om de inhoud en niet zo zeer om de personen, het voorstellen was dan ook snel klaar met het vertellen van de naam, de woonplaats en het werk. Maar het zette me wel aan het denken, want wat vertel je dan precies.

Mijn naam zegt niks over mij, hij vertelt alleen hoe ik heet. De woonplaats meldt de plaats waar ik woon. Mijn werk omschrijft mijn dagelijkse werkzaamheden. Als je vertelt dat je getrouwd bent en moeder van twee kinderen, is dat je burgerlijke staat en het feit dat er twee kinderen zijn, wiens moeder je bent. Stel dat je zou vertellen wat je hobby’s zijn, dan is dat alleen een omschrijving van de liefhebberijen die je hebt. Of als ik zou vertellen dat mijn ouders nog leven, dan betekent dat, dat ik iemands kind ben. Als ik meld wat mijn ideeën zijn, dan is dat alleen de uitkomst van dingen die ik heb bedacht. Maar wie ben ik dan?

Alle informatie vertelt iets over jou. Het zijn omschrijvingen. Ze zeggen iets over de vorm. De gegevens formuleren jou, maar vertellen niet wie je bent. Als je al deze gegevens zou afpellen, als een ui, schilletje voor schilletje, kom je dan bij wie je bent? Bij een kern, een ikje van binnen? Ken u zelve, luidt een oude spreuk. Het is wel even zoeken, naar dat ikje, maar ergens binnenin huist de ik.

Hotske.

Zon op je pad.

Hij zag het. Mijn ogen zochten waar hij naar keek. Als je iemand ziet kijken, ben je altijd geneigd om te zien waar die persoon dan naar kijkt. De man had een fototoestel in zijn hand, een groot professioneel apparaat. En ik zag waar hij naar keek. Hij wilde het beeld vangen. Het was werkelijk een prachtig beeld.

Het pad strekte zich uit, bomen stonden aan beide zijden, met bladeren die allang niet meer groen zijn. Tinten als bruin en geel en een beetje oranje waren het decor. En tussen de hoge bomen die een beetje ruimte gaven aan het daglicht, scheen de zon haar stralen naar de aarde. De bundels met licht straalden door de bovenste takken van de bomen. In de schaduw van de bomen schonk de zon haar kolommen met licht. De fotograaf zag het beeld en omdat hij het vastlegde, zag ik het ook.

Even verderop waren geen bomen meer, ook over het weide veld scheen de zon. Ik kon daar haar stralen niet zien. De bundels van zonlicht zijn alleen te zien als ze kunnen stralen ten opzichte van de schaduwen van de bomen. Het moet dus een beetje donker zijn wil je het licht kunnen zien. In mijn geval zag ik de bundels licht pas, nadat ik merkte dat de fotograaf ernaar keek. 

Velen zijn ons voor gegaan op donkere paden in een soms duistere wereld, maar altijd is er wel iemand die ons laat zien dat er licht is. De mooiste lichtval is die van het stralende zonlicht omhult door de schaduwen van bomen. Er is schaduw nodig om stralen van licht te kunnen zien.

Hotske.

Vrij denken.

  

Ze zat aan tafel bij Matthijs, in het programma de wereld draait door. Jet Bussemaker, ze zat daar en het ging over robotisering, oftewel automatisering. Dat betekent dat menselijke arbeid door machines en robotten overgenomen wordt. Dat noemen wij vooruitgang en dat is het ook. Machines geven geld uit de muur. Robotten zetten, met hun op armen lijkende tentakels, onderdelen in een frame dat later een auto wordt. En dit zijn nog maar twee voorbeelden. Het punt in de discussie aan tafel is, dat er met de verdere automatisering veel banen verloren gaan, er komen wel nieuwe banen maar dat is nooit voldoende om iedereen aan het werk te houden.

Eigenlijk zou je nu eens achteruit moeten gaan leunen, en kijken wat gebeurt hier? Eentonig werk wordt door machines overgenomen, dat betekent simpelweg dat er tijd over is. En natuurlijk is het fijn dat er werk is voor iedereen, want daarmee verdien je je brood. En krijg je, als het ten minste goed is, voldoening en een zinvol bestaan. Maar als het ons gegeven is om minder te werken, dan moet je niet zoals nu, driftig naar nieuwe banen gaan zoeken. Je zou het profijt van meer vrije tijd kunnen gebruiken. We hebben dus tijd over. Je zou bijvoorbeeld de dertigers een sabbatical van een jaar of vier kunnen geven. Dan kan men hele andere dingen doen, een eigen huis bouwen, een grote reis maken, kinderen op de wereld zetten of nadenken over wat men wil gaan doen.

Als er verandering komt in werk, dan moet je ook iets veranderen voor diegenen die werken. Arbeidstijdverkorting, 36-urige werkweek, vervroegd pensioen zijn kleine stappen. Een sabbatical voor dertigers zou het onderzoeken waard zijn. Beste minister van onderwijs, cultuur en wetenschappen, buiten de gebaande paden denken is ook een kwaliteit van de mens, daar kan geen robot tegenop.

Hotske.