Mens versus systeem.

Met heel veel mensen vertegenwoordigden wij afgelopen week dé Nederlander. Onze minister van binnenlandse zaken, Plasterk, had een aantal vragen voor ons. Hij wilde het volk peilen. Werkelijk alle onderwerpen kwamen voorbij, van vluchtelingen tot aan de zorg, van burenhulp tot betutteling. Mooie discussies, veel meningen, maar toch ook een saamhorigheid. Wij waren allemaal Nederlanders, zo voelde dat ook. Maar wat is dat dan?

De Engelsen waren zich in één klap bewust van het systeem. Het Brexit zorgt ervoor dat mensen in Engeland zich niet meer Europeaan voelen. Vooral voor de jongere generatie vind ik het sneu, zij voelen zich Europeaan. En zien hun kansen in Europa vervliegen. Psychologen zouden moeten uitzoeken op welke argumenten men heeft gekozen. Is het de weerzin tegen de gevestigde politiek, de logge onmacht van de EU, of een jolige debater die roept dat Engeland het zelf wel kan?

Op de burgerconferentie van afgelopen week, ontmoette ik een prachtige vrouw, ze kwam uit Rotterdam. Beide waren we op de dag aanwezig en beide waren we vrouw. Voor de rest was zij totaal anders dan mij. Haar uitbundige kledij paste prachtig bij haar donkere huid. Haar afkomst was al net zo kleurrijk als zijzelf. Omdat we luisterden voelden we ons verbonden. We waren op de eerste plaats mens. We stapten fier over het systeem van wij-zij heen, omdat we beide mens zijn. Het zou zomaar kunnen dat daar de kracht ligt, van mens tot mens. Nederlander, Brit, of Europeaan, als je luistert naar de mens, ken je de ander, begrijp je de ander. Met wat voor achtergrond dan ook. Systemen als de EU zijn vooral bedacht voor macht en kracht en economie. Het is niet allemaal verkeerd, maar vergeet de mens niet. 

De langste dag.

We zitten rond de langste dag, 21 juni. De langste dag en de kortste nachten. Na 21 juni gaan we naar de kortste dag, die van 21 december. De zonnewenden noemen we dat. De zomerzonnewende is nu, rond 21 juni, dit jaar is het exacte tijdstip al op 20 juni om 22.34 uur. De winterzonnewende is rond 21 december. In de duale wereld hebben we dus beide, het donker van de nacht en het licht van de dag. Als het goed is zijn zij in evenwicht. Maar er is altijd de wetenschap dat na de donkere dagen rond Kerst we weer naar het licht toe gaan. Hoe vol dit met symboliek zit, mag je zelf bedenken.

Oude volken hadden geen klokken en geen kalenders, zij leefden dichter bij de natuur en vierden ook de zonnewenden. Ze tekenden dat zelfs op muren in de grotten. Een liggende acht, het lemniscaat laat de kalender zien van de baan die de zon gaat. Een ronde langs de winter en een ronde langs de zomer. In het middelpunt kruisen de banen elkaar weer. Het middelpunt met de ronden langs de zomerzonnewende en de winterzonnewende. Of hier symboliek in zit mag je zelf bedenken.

Van oudsher werd zowel de geboorte van Jezus als de geboorte van Johannes de doper gevierd. De viering van de geboorte van Jezus is rond Kerstmis, de geboortedag van Johannes is 24 juni, die rond de langste dag wordt gevierd. Met Johannes worden de dag korter, hij staat voor het bezinnen, het naar binnen keren, de schaduwkanten. Maar wel met de belofte van de geboorte van Jezus in de donkerste dagen. Waarna de dagen weer lengen en het lichter wordt.

Mooi de symboliek, de werking van de natuur en wat het zou kunnen betekenen. Er leiden vele wegen naar Rome, zo zijn er ook vele betekenissen en dat mag je zelf uitzoeken. Dat heet leven. 

Over leven.

Deze column gaat over leven en over overleven. Overleven betekent zoiets als, je leeft nog terwijl je onder de omstandigheden was overleden. Je hebt een kwaal of ziekte overleefd omdat er bijvoorbeeld medische wetenschap is. Simpel voorbeeld is al een operatie van een ontstoken galblaas, als men die niet had geopereerd, dan was ik niet ouder dan 31 jaar geworden. De mens is inmiddels in staat om in een ver stadium te beschikken over leven en over dood. Ingevroren embryo’s, wat doe je daar mee, een zelfgekozen dood bij ziekte wat doe je daar mee? Een dood omdat het leven niet meer veel te bieden heeft, wat doe je daar mee?

Ik vind dat nogal persoonlijke vragen, we denken in een vrij land te wonen, maar zelfs deze persoonlijke levensvragen worden beoordeeld door de politiek. Bij het nieuwe plan voor orgaandonatie, is iedereen in één klap donor. Mits je registreert dit niet te willen. Ik vind dat nogal een enge gedachte. Eng in tweeërlei zin; ten eerste te eng gedacht en ten tweede eng, omdat als je even niet op let, het nieuws niet volgt, je net met vakantie bent, bij thuiskomst ineens donor bent.

Klacht is nu dat er te weinig donoren zijn en tuurlijk klopt dat, ook al overweeg je om donor te worden, daar denk je nog even over na en dan ga je niet meer op een site zoeken, je burgerservicenummer er bij pakken om je dan aan te melden. Praktisch gezien, zou ik voorstellen, laat het aan de huisarts over; laat die bij iedere bezoeker de vraag stellen; wilt u donor worden.

Dan is de vraag directer en de respons waarschijnlijk groter. Mensen zijn mondiger geworden, bovendien kunnen we zelf nadenken. Als we dan de goede argumenten op een rij zetten mag je zelf beslissen. Vragen die dan ook beantwoord moeten worden zijn deze; wanneer ben je dood, met andere woorden wanneer mag het mes er in? Tot hoe ver gaan we in de medische wereld, tot wanneer beschikken we over leven en over overleven? Wat gebeurt er met je organen? Het is jouw leven, jouw dna, dat kan nog heel lang doorleven na jouw dood. Er zijn verhalen bekend van mensen die een orgaan van iemand anders krijgen, maar daarbij ook eigenschappen van de donor. Het is jouw leven, jouw lijf. Als alles energie is, dan ben je na jouw dood nog steeds energetisch verbonden met je levende organen, heeft iemand daar wel eens aan gedacht? Wil je na je dood anderen helpen, wat zou jezelf willen als je op een donorhart zit te wachten? Als politici er al mee worstelen, geef ons dan de vrijheid om er ook mee te worstelen. Geen actie is in deze ook een actie, om je er aan te herinneren dat dat ook een actie is mag de huisarts je vragen naar jouw actie. Maar maak ons niet allemaal donor, zo werkt dat niet.

De politiek heeft afgelopen week verdeeld gestemd, net zo verdeeld als onze stemmen. Het voorstel haalde het niet, we blijven dus in vrijheid leven over de actie in ons eigen leven.

Geen vaste woonplaats.

Mensen die even uit van huis zijn, vertellen de gekste dingen. Ze vertellen ook heel veel. Dat is mooi voor als je columns schrijft. Soms gaat het over het weer, maar meestal over henzelf, over de reizen, waar men allemaal al geweest is. Of persoonlijke verhalen over gezondheid en over wat ze hebben meegemaakt.

De afgelopen tijd waren er een aantal camperaars, die in de camper woonden. Sommigen bewust, anderen uit nood, omdat het huis verkocht was en er nog geen nieuwe woonplek was gevonden. Of omdat het werk hen naar het Noorden bracht. Maar allemaal zochten ze naar de vrijheid die het nomadenbestaan van de camper brengt. Geen vast huis, geen verzekeringen, geen onderhoud, geen schoonmaken, geen ramen lappen, geen voortuin die netjes moet zijn voor de buren en geen hypotheek.

Op een gegeven moment in de geschiedenis ging men dorpen vormen, daarvóór trokken mensen van gebied naar gebied. Totdat het hen makkelijker leek om op één plek te gaan wonen. Dieren te houden en ook een voorraad van voedsel te maken en daar stopte het nomadenbestaan. Sommigen van ons zijn het nooit helemaal kwijt geraakt. Maar stel dat we allemaal in kleine campertjes zouden wonen en over de wereld reisden. Hier en daar grote ontmoetingsplaatsen, waar je toiletgebouwen hebt en kunt tanken, of liever elektrisch kunt opladen en dan weer verder.

Als iemand nu geen vaste woon- of verblijfplaats heeft, dan vinden we dat sneu voor die persoon, maar eigenlijk is dat het mooiste wat er is; vogelvrij de wereld door. Ik heb geen adres zei de camperaar, maar voor de winter wilde hij toch wel erg graag weer de vastigheid van een huis.