Vertrouwelijk.

Je mag het niet doorvertellen, deze column kan niet openbaar, want dit is vertrouwelijk. Sommige gasten bij ons in de jachthaven, doen namelijk helemaal niets. Ze komen naar de boot en vertellen thuis dat ze druk zijn met verven en lakken en schuren. In werkelijkheid klooien ze een beetje met een verfkwast en een poetsdoek wappert, maar dat is het dan ook. De vrouwen zeggen dat ze de boot “himmelje”. Maar ze vertellen mij in vertrouwen;” ik doe helemaal niets, ik pak een boek en ga zitten, en misschien lees ik ook wel helemaal niet!”

We leven in; drukdrukdruk. Dat lijkt de dagelijkse mantra. Iedereen schijnt het druk te hebben, op het werk, thuis en zelfs in vrije tijd is het nog steeds druk. En als we even niets doen, checken we nog steeds appjes, mail, facebook en het laatste nieuws. Sommige van onze gasten durven niets te doen. Niet zeggen hoor, maar durf jij het ook? Helemaal niets doen? En ook niet denken aan wat je allemaal hád kunnen doen, want dan is het effect weg. Niets doen, helemaal niks. Ga maar es kijken of je dat kunt. Ik vertel het niet verder. Ik doe niks meer.

Over privacy.

Ergens in een uithoek van mijn brein borrelt een waanzinnig ongehoorzaam idee. Maar ik denk niet dat ik het aandurf. Ik wil wel eens uitproberen wat er gebeurt als ik op internet zoekwoorden gebruik als; Syrië, kalifaat, bomgordel en explosieven. En dat elke dag dertig keer, wat zou er dan gebeuren? Ik durf het niet aan. Want als ik “Lanzarote” opzoek, omdat ik wil kijken waar mijn vriendin op vakantie is, krijg ik prompt allemaal aanbiedingen in beeld van hotels op dat Canarische eiland. Dat geldt trouwens ook voor het zoeken naar parasols, auto’s of een bikini. Google weet wat ik doe. Een hele inlichtingendienst kent mijn digitale handelingen. De pinbetaling van mijn boodschappen, de appjes die ik verstuur, mijn mailbox, mijn bankoverzichten, mijn routes via de tomtom, de boeken die ik leen, waar ik mijn kleren koop, hoeveel elektriciteit ik gebruik en hoeveel vullingen ik heb.

Veiligheidsdiensten willen alles van mij weten. Ze gebruiken dit voor mijn eigen veiligheid. Minder privacy is meer veiligheid zo suggereert onze overheid. Als er meer bekend is van iedereen heb je terroristen sneller in beeld is het vermoeden. Privacy en veiligheid hebben beiden met gevoel te maken, wat vind je belangrijker je privacy of je veiligheid. En dat is nog knap complex. Veiligheid is te meten, de kans dat je bij een aanslag raakt betrokken is erg klein. De impact is groot, maar dat het jou overkomt is klein. Je kunt ook tellen hoeveel digitale handelingen je doet en hoeveel daarvan worden gecontroleerd. Dan heb je rationele cijfers, maar het blijft appels met peren vergelijken. Het klopt ook niet, want als alle gegevens van iedereen openbaar zijn, hebben we dan een superveilig land?

Als u volgende week een zware politiemacht over de jachthavendijk ziet scheuren, dan heb ik toegegeven aan dubieuze zoektermen op google.

Over geld.

Hij betaalde met een briefje van 500, kassières waren in rep en roer. En dat is logisch, 500 euro is veel, dan moet het wel echt zijn. Het is slechts een briefje, maar de man kan er mee betalen, al vinden winkeliers het risico groot. De klant vond het heel gewoon. Het is ten slotte een wettig betaalmiddel. Bovendien blijft dit briefje in omloop. Er is ook geld dat wordt weggesluisd. Via slimme trucjes naar landen waar de belastingdienst niet bij kan komen. Er zelfs geen weet van heeft.

Panama Papers, het klinkt als een spannend verhaal. En misschien is het dat ook wel. Verhalen hebben vaak een diepere betekenis. Panama Papers ook. Het gaat over hebzucht, het steeds meer en meer willen hebben. Het is ook nog eens legaal om geld over te boeken naar andere landen, of eigenlijk het in constructies te beleggen waar onze belastingdienst niet van weet. Rare wereld. Jan met de pet, wil ook geen cent te veel belasting betalen. Maar degene die de trukendoos kent of iemand betaalt die de trukendoos kent, gaat er met de poen van door.

Tweede laag in het verhaal van de Panama Papers is deze; hoe eerlijk en oprecht ben je? En meer nog; zijn je handelingen eerlijk? En wat zou jij doen?

Het is echt een goed verhaal voor een sprookje. Prinsen op witte paarden en prinsessen in paleizen, die alleen maar meer willen. Een volk dat paarden en koetsen voorbij ziet rijden. Gelukkig is er ook een goede fee en net voordat ze het verhaaltje uitblaast, schrijft ze met sierlijke letters hoog in de lucht; morgen is uw geld ontwaard en geluk uw werkelijke aard. 

Twee mannen en een referendum.

Twee mannen op een gewone zaterdag. In de ochtend zei de ene; mijn hart ligt in Friesland. Zijn werk en wonen, houden hem elders nog steeds vast. Hij wil erg graag naar Friesland maar er moet ook brood op de plank. De andere man zei in de middag; ik vind het een voorrecht om in Friesland te wonen. Ik vergat om te vragen waar hij dan eerst had gewoond. Maar hij vond het dus een voorrecht. Zijn woorden zaten in mijn hoofd. Ik vind het geen voorrecht, ik weet niet beter. Dat betekent niet dat ik niet blij ben. Ik hou van Friesland, ik vind het weidse land en de meren en al het water prachtig. Dit is mijn thuis, hier stond mijn wiegje.

Maar wat als je wieg in de Oekraïne heeft gestaan, dat je daar tussen Rusland en Europa bent opgegroeid. Wij kunnen ons dat nauwelijks voorstellen. Je weet dat je voorouders eeuwenlang bij Rusland hoorden, de toekomst is waarschijnlijk op Europa gericht. En dan is er een landje dat een nieuw politiek gereedschap gaat uitproberen. Dat landje, Nederland dus, heeft een nieuwe wet. De referendumwet. Dat betekent dat als je genoeg handtekeningen hebt, je over elk willekeurig onderwerp waar het kabinet over moet beslissen een raadgevend referendum kunt houden.

Dat is een prachtig democratisch middel, maar laat het dan alsjeblieft gaan over zaken waar we verstand van hebben, die ons aangaan. Eigenlijk zou je standaard elke maand een stemming moeten houden, over beslissingen van het kabinet. Eens in de vier jaar is te weinig om betrokken te blijven. Bovendien hebben partijen de pech dat ze met andere partijen moeten regeren en altijd hun programma moeten aanpassen.

Om mensen bij besluitvorming te betrekken moet je hen vaker vragen. Dat is democratie ten top. Geen flauw idee wie er nu baat heeft bij dit referendum. Het is een voorrecht om in een democratisch land te wonen, moet het referendum wel goed gebruikt worden.